Dyskalkulia

Dyskalkulia została wyodrębniona jako osobne zaburzenie w latach 70-tych ubiegłego stulecia. Jej diagnoza nadal stanowi problem dla większości poradni psychologiczno-pedagogicznych. Jeśli mam być szczera, to poza pojedynczymi artykułami, nie znalazłam zwartej publikacji na jej temat. Jeśli znacie jakąś wartą polecenia, to proszę o podpowiedzi. W internecie znalazłam książki Urszuli Oszwy, które już zamówiłam. Jeśli ktoś się zetknął z pozycjami tej autorki proszę o informację.

Pojęcie dyskalkulia rozwojowa odnosi się jedynie do ucznia wykazującego wiek matematyczny wyraźnie niższy od wieku jego rozwoju umysłowego (w praktyce odchylenie to sięga 4 lata i więcej). Zgodnie z definicją L. Košča przyjmuje się, że dyskalkulia rozwojowa obejmuje specyficzne zaburzenia zdolności arytmetycznych, rozpoznawane na podstawie analizy deficytów poznawczych, ujawnionych przez ucznia w kontekście prawidłowego rozwoju intelektualnego i sprzyjających warunków edukacyjnych. To dość oczywiste, ale czy wiedzieliście, że jest sześć rodzajów dyskalkulii?

L. Košč wyróżnił sześć rodzajów dyskalkulii i podał ich charakterystykę, co nie oznacza, że nie mogą występować połączone symptomy różnych typów (L. Kość, „Psychologia i patopsychologia zdolności matematycznych”, Warszawa 1982 ).

1. Dyskalkulia werbalna – przejawia się zaburzeniem słownego wyrażania pojęć i zależności matematycznych, takich jak oznaczenie liczby i kolejności przedmiotów, nazywanie cyfr i liczebników, symboli działań.

2. Dyskalkulia praktognostyczna (wykonawcza)- polega na zaburzeniu manipulowania konkretnymi lub narysowanymi obiektami w celach matematycznych – obliczania liczebności, porównywanie ilości, szeregowaniem przedmiotów wg kolejności malejącej lub rosnącej.

3. Dyskalkulia leksykalna ujawnia się w postaci zaburzeń umiejętności czytania symboli matematycznych (cyfr, liczb, znaków działań matematycznych). Dziecko wręcz nie potrafi odczytywać pojedynczych np. cyfr bądź myli cyfry o zbliżonym kształcie graficznym np. 6 i 9, 3 i 8. Ma problemy w kojarzeniu symboli matematycznych z ich nazwami.

4. Dyskalkulia graficzna przejawia się trudnościami w zapisywaniu symboli matematycznych. W przypadkach głębokich zaburzeń uczeń nie jest w stanie napisać dyktowanych mu liczb, napisać nazw liczb, ani ich skopiować. W łagodniejszej postaci zaburzenia dziecko ma problemy np. z zapisem liczb przy pisemnym dodawaniu, odejmowaniu.

5. Dyskalkulia ideognostyczna to zaburzenie rozumienia pojęć i zależności matematycznych niezbędnych do dokonywania obliczeń w pamięci. Uczeń ma trudności w dostrzeganiu zależności liczbowych np. 5 to połowa 10, 8 jest o 1 większe od 7 itp.

6. Dyskalkulia operacyjna przejawia się zaburzeniem zdolności wykonywania operacji matematycznych. Częstym przypadkiem jest mylenie operacji np. wykonywanie dodawania zamiast odejmowania. Typowym objawem tego rodzaju dyskalkulii jest preferowanie pisemnego wykonywania obliczeń, które można łatwo wykonać w pamięci.

SYMPTOMY DYSKALKULII (wg Jan Poustie – specjalistki w dziedzinie specyficznych kłopotów w uczeniu się ):

- kłopoty z odczytywaniem czasu,

- niepoprawne liczenie przedmiotów,

- zapominanie następnego etapu w jakiejś operacji,

- błędy „nieuwagi”,

-trudności w rozumieniu języka matematycznego,

- liczenie na palcach,

- trudności w odczytywaniu map,

- częste naciskanie złych przycisków w kalkulatorze,

- uczeń wydaje się rozumieć temat na lekcji, ale nie umie samodzielnie pojąć go w domu,

-trudności w uczeniu się granic liczbowych do 10 i 20 i w uczeniu się tabliczki mnożenia,

- nie może zapamiętać liczb,

- trudności w kontynuowaniu rozpoczętych procesów matematycznych,

- awersja lub strach przed matematyką.

Objawy, które można zaobserwować w życiu codziennym to:

- awersja do jakichkolwiek gier, które wiążą się z cyframi lub przestrzennym kojarzeniem(np. domino, warcaby, szachy),

- pomyłki w używaniu pieniędzy, rzadkie sprawdzanie reszty przy zakupach,

- częste złe wykręcanie numeru telefonu,
- trudności z czytaniem liczb wielocyfrowych (złożone z więcej niż jednej cyfry). Szczególną trudność sprawiają liczby, w których występuje zero, np. 1005, 5087,- częste opuszczanie spotkań, ponieważ zostały one źle zapisane lub czas przewidziany przed spotkaniem został źle obliczony,

- kłopoty w podróży, np. przechodzenie na zły peron, wsiadanie do niewłaściwego autobusu itp.

- kłopoty w obliczeniu ile tapety lub farby potrzeba na odnowieniu samemu pomieszczeń,

- preferowanie potraw, które do gotowania wymagają tylko jednego garnka lub piekarnika niż takich, które wymagają różnych elementów gotujących się w różnych czasach ale podawanych jednocześnie,

- trudności z formalną edukacją z muzyki,

- słaba koordynacja sportowa i nienadążanie za szybko zmieniającymi się fizycznymi instrukcjami,

- trudności w zapamiętaniu następstw kroku tanecznego, reguł gier sportowych.