Multitasking - w poszukiwaniu granic

Zastanawiałam się dzisiaj, od kiedy skupienie na jednym zadaniu zastąpiła wielozadaniowość i nie potrafię odkryć tego momentu w moim życiu. Multitasking, czyli najprościej wielozadaniowość staje się coraz częściej typowym sposobem naszego funkcjonowania. Świadomie umieściłam obok grafikę przedstawiającą kobietę - przeciętną przedstawicielkę XXI wieku. Pracująca zawodowo matka, wykonująca jednocześnie wiele czynności: karmiąca i bawiąca dziecko, odbierająca telefony i pisząca sms-y i maile, oglądająca film, słuchająca radia, gotująca w tym samym czasie obiad dla pozostałych członków rodziny, sprzątająca kuchnię i nastawiająca pralkę z praniem. To tylko nieliczne z jej zadań, bo w tyle głowy myśli o pracy, stosie dokumentów, czekających przelewach, koniecznych zamówieniach, umówionych spotkaniach i decyzjach wymagających rozwagi, trafności, ale i szybkości podczas ich podejmowania. Wszystko pod presją czasu z najwyższym priorytetem wykonalności "na wczoraj".

Multitasking staje się typową formą funkcjonowania również dla naszych uczniów. Zdecydowana większość uczniów doskonale sobie radzi, robiąc kilka rzeczy na raz. Są oni przyzwyczajeni do jednoczesnego odbierania wielu bodźców i równoległego ich przetwarzania. Szkolny wymóg skoncentrowania się na jednym zadaniu, jest dla nich niemalże niewykonalny, a już z całą pewnością trudny. Szkoła w ich odczuciu jest nudna i pełna ograniczeń. Warto mieć tego świadomość planując pracę z naszymi uczniami. Cyfrowi tubylcy dużo chętniej zajmują się zadaniami umożliwiającymi różne formy aktywności. Wymaga to jednak bogatego w bodźce środowiska edukacyjnego, wielu różnorodnych bodźców i źródeł informacji, którym nie może i wręcz nie powinien był wyłącznie podręcznik. Im bardziej urozmaicone są lekcje, im więcej informacji muszą sami uczniowie przetwarzać, tym lepiej. Najlepszym wyjściem są wszelkiego typu projekty i aktywne metody pracy na lekcji. Praca z podręcznikiem, która jeszcze do niedawna była bliska poprzednim generacjom uczniów, dzisiaj odchodzi do lamusa. Próba ograniczenia uczniowskiej aktywności do minimum daleko nauczycieli nie zaprowadzi, a raczej zaprowadzi na manowce. Dobrym rozwiązaniem mogą tutaj okazać się tzw. webquesty. Uczniowie otrzymują sformułowane zadania, ale to oni sami decydują o sposobie ich wykonania, sami wybierają materiały oraz metody pracy.  Niestety, istnieją też zagrożenia wynikające z wielozadaniowości. Do najważniejszych z nich zaliczyłabym:

1. powierzchowność - skoro myślimy jednocześnie o kilku rzeczach nasze skupienie na jednym zadaniu jest mniejsze, mniej poświęcamy mu uwagi, mniej analizujemy i szybciej wyciągamy - nie zawsze trafne - wnioski. Czasami wkrada się chaotyczny i nieuporządkowany sposób myślenia spowodowany ciągłym przerywaniem wykonywanej czynności na rzecz innej.
2. szum informacyjny - wielu uczniów, mimo, że spędza w internecie wiele godzin, nie potrafi z niego efektywnie korzystać. Stosowana przez nich zasada "kopiuj" - "wklej" pokazuje, że uczniowska kompetencja medialna jest daleka od rzeczywistości. Uczniowie nie potrafią efektywnie korzystać z internetowych zasobów, ocenić przydatności znalezionych informacji, dokonywać ich selekcji, analizować ani ich przetwarzać na własne potrzeby, a jedynie chaotycznie przeskakują ze strony na stronę. Do tego dochodzi powierzchowne, pobieżne czytanie tekstów.

I na koniec jeszcze dwa pytania - kontrowersyjne, ale uważam, że niezbędne i wymagające głębszej refleksji: 

1. Czy podręczniki są nam jeszcze w szkołach potrzebne?
2. Gdzie uczniowie mają się nauczyć mądrego i twórczego korzystania z internetu?